13 lipca Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskiego przedstawiła propozycję aktualizacji unijnej dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED II), zwiększając ich udział w koszykach energetycznych państw członkowskich o kolejne 5% względem zaproponowanego zaledwie rok temu pakietu klimatycznego Fit for 55.
Dyrektywa RED II weszła w życie w grudniu 2018 r. wraz z dyrektywą o efektywności energetycznej (EED) oraz rozporządzeniem dot. zarządzania unią energetyczną. Dokumenty stanowiły bazę dla strategii energetycznej Unii Europejskiej w perspektywie końca 2030 r.
Pierwotne założenia dyrektywy ustanowiły nowe warunki dla rozwoju energetyki odnawialnej w państwach członkowskich UE, do realizacji których wszystkie zostały jednoznacznie zobowiązane. Regulacje uwzględnione w artykule 3. zwiększyły wówczas udział odnawialnych źródeł energii w krajowym końcowym zużyciu energii brutto do 32% do 2030 r., co miało przekładać się bezpośrednio na redukcję emisji CO2 z unijnej gospodarki o 40% w porównaniu z poziomami z 1990 r. Ich realizację miały umożliwić racjonalne krajowe przepisy dotyczące procedur, wydawania zezwoleń, certyfikatów i koncesji. Dyrektywa silny nacisk postawiła także na prosumentów i ich rolę w transformacji energetyki, zapewniając im prawo do produkcji własnej energii odnawialnej.
Fit for 55 – niezbędna aktualizacja RED II
W lipcu 2021 r. nastąpiła aktualizacja założeń. Wraz z nowymi propozycjami legislacyjnymi, zawartymi w pakiecie Fit for 55 wzrosły ambicje UE w obszarze energetyki odnawialnej. Fit for 55 stanowi zestaw 13 aktów legislacyjnych (w tym 8 rewizji oraz 5 nowych), który zawiera wzmocniony cel osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r. – istotny krok na drodze osiągnięcia przez Europę neutralności klimatycznej w 2050 r. Wraz ze wzmocnieniem celu konieczne stało się przyspieszenie działań na drodze do jego osiągnięcia. Jednym z nich była rewizja dotychczasowych celów dyrektywy RED II. Zgodnie z poprawkami zwartymi w Fit for 55, udział źródeł odnawialnych w państwach członkowskich UE miał wzrosnąć do 40% do 2030 r. Uaktualniona dyrektywa promowała także wykorzystanie odnawialnego wodoru, poprzez rozszerzenie unijnego systemu certyfikacji paliw odnawialnych.
Parlament UE za odnawialną energią i paliwami
Po zaledwie roku funkcjonowania w tej formie, cel znów został podniesiony. Podczas środowego głosowania Europejski Parlament opowiedział się za koniecznością zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w europejskim koszyku energetycznym do 45% do 2030 r. Drugie przekształcenie dyrektywy w tak krótkim czasie dodatkowo wiąże się z celami wzrostu zużycia odnawialnego wodoru w sektorach przemysłu i transportu.
W przypadku transportu zatwierdzony został wzmocniony cel redukcji intensywności emisji gazów cieplarnianych w paliwach transportowych o 16% w porównaniu z obecnymi poziomami. W tym zakresie wskazano konieczność zwiększenia udziału paliw odnawialnych pochodzenia nie biologicznego (RFNBO), w tym wodoru, do co najmniej 2,6% w 2028 r. oraz co najmniej 5,7% w 2030 r. Co więcej, w sektorze morskim zatwierdzono cel cząstkowy, według którego RFNBO ma w 2030 r. wynieść 1,2%. Zwiększono także ambicje w przemyśle do 50% RFNBO do 2030 r. oraz 75% do 2035 r. Paliwa odnawialne mają stać się priorytetowe w sektorach, w których elektryfikacja jest zbyt kosztowna lub niemożliwa.
Nowe cele odpowiadają na obecną sytuację geopolityczną w Europie, związaną z konfliktem zbrojnym na Ukrainie. Zgodnie z planem REPower EU, zwiększenie udziału energii i paliw odnawialnych ma umożliwić uniezależnienie od importu rosyjskich surowców i zapewnić bezpieczeństwo energetyczne państw członkowskich, przy jednoczesnej realizacji postanowień klimatycznych. Jednak ich powodzenie zależy bezpośrednio od wdrożenia w poszczególnych gospodarkach krajowych, a to pozostaje ściśle uzależnione od stworzenia i realizacji wewnątrz nich odpowiednich warunków – prostego i szybkiego wydawania pozwoleń, zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej.
Z perspektywy kierunków dalszego rozwoju rynku wodoru istotna będzie treść aktu delegowanego, który określa zasady wykorzystania energii elektrycznej do jego produkcji. Według niektórych ekspertów, realny wzrost wykorzystania wodoru i redukcja emisji zostaną osiągnięte tylko wówczas, gdy będzie on produkowany z dodatkowych odnawialnych źródeł energii i nie będzie pochłaniać energii stosowanej do elektryfikacji bezpośredniej. Wskazują bowiem na ryzyko wzrostu emisji w pierwszych latach transformacji, powodowane zwiększonym zapotrzebowaniem na energię elektryczną przy produkcji wodoru, która pochodzić będzie z sieci elektroenergetycznych, bazujących na generacji energii ze źródeł konwencjonalnych. Taki kierunek wpływałby jednak znacząco na skalowanie technologii wodorowych. W związku z tym branża wyraziła swoje zaniepokojenie i zwróciła uwagę na konieczność dostosowania dokumentu w sposób odpowiadający obecnej sytuacji i umożliwiający odpowiednie reagowanie na zaistniały kryzys energetyczny. Głosowanie plenarne ma się odbyć we wrześniu br.
