14 września pozostanie pamiętną datą dla wodoru. W trakcie orędzia o stanie Unii, Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała utworzenie Europejskiego Banku Wodoru – pierwszej takiej inicjatywy, na którą przeznaczone zostaną 3 miliardy euro z Funduszu Innowacji.
Europejski Bank Wodoru to element wzmocnionej strategii energetycznej UE
Na początku lipca informowaliśmy o wezwaniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) do aktualizacji dyrektywy RED II i zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym koszyku energetycznym UE do 45% do 2030 r. To kolejne już wzmocnienie, tym razem względem zaproponowanego zaledwie rok wcześniej pakietu klimatycznego Fit for 55. W trakcie wrześniowego głosowania plenarnego cel ten został przyjęty, przy jednoczesnym wezwaniu do uproszczenia ram regulacyjnych, sprzyjających realizacji inwestycji w państwach członkowskich.
Wzmocnienie dyrektywy RED II jest ściśle związane z rozwojem europejskiego rynku wodoru. Ten staje się bowiem kluczowym elementem unijnej strategii energetyczno-klimatycznej, odpowiadającej na obecny kryzys w UE, będący skutkiem odcięcia od importu rosyjskich surowców w wyniku jej agresji na Ukrainę.
Zgodnie z planem REPower EU, Unia Europejska dąży do transformacji gospodarki w kierunku zwiększenia wykorzystania odnawialnego wodoru, a co za tym idzie zaspokojenia prognozowanego zapotrzebowania na paliwo, szacowanego na 20 mln ton rocznie do 2030 r. Z tego, 10 mln ton ma pochodzić z produkcji wewnątrz UE, a pozostałe 10 mln ton będzie importowane. Wraz ze wzmocnieniem wolumenu produkcji, plan wskazuje również ambitniejsze cele dla poszczególnych sektorów:
- Transport – redukcja emisji GHG o co najmniej 16% do 2030 r. oraz zwiększenie udziału paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (RFNBO) do 5,7% wszystkich paliw do 2030 r. W tym 1,2% w transporcie morskim, który ze względu na swoją specyfikę, postrzegany jest jako jeden z najtrudniejszych do osiągnięcia założeń dekarbonizacji.
- Przemysł – do 2030 r. 50% przemysłu powinno przejść na odnawialny wodór, przy czym do roku 2035 powinno to być już 70%.
Europejski Bank Wodoru – 3 mld EUR na cele inwestycji w produkcję odnawialnego wodoru
Aktualizacja RED II, w szczególności w odniesieniu do mobilności i przemysłu, wymaga zapewnienia mocy produkcyjnych odpowiadających rosnącemu zapotrzebowaniu. W celu jak najszybszej realizacji inwestycji w produkcję odnawialnego wodoru Europejski Bank Wodoru ma zapewnić pierwotny budżet rzędu 3 mld EUR z istniejącego Funduszu Innowacji. Środki te mają wspierać realizację głównych założeń Komisji Europejskiej, w tym:
- przyspieszenia efektu skali europejskiej gospodarki wodorowej, by zrealizować podwojony cel produkcyjny do 2030 r. (uprzedni cel wskazywał produkcję 5 mln ton odnawialnego wodoru rocznie),
- wypełnienia obecnej luki inwestycyjnej na rozwijającym się rynku, w celu połączenia przyszłego popytu i podaży na nowe paliwo,
- stworzenia silnej i nowoczesnej gospodarki w Europie, która będzie zrównoważona i niezależna energetycznie.
Europejski Bank Wodorowy ma według zapowiedzi stać się animatorem transformacji, a wodór prawdziwym „game changerem” w procesie uniezależnienia od surowców kopalnych.
Pozytywna reakcja rynku
Europejski rynek wodoru z wyjątkowym optymizmem przyjął informację o utworzeniu nowego źródła finansowego wsparcia dla projektów wodorowych. Po orędziu Przewodniczącej Komisji Europejskiej m.in. przedstawiciele rządów Portugalii i Hiszpanii podkreślili, że dzięki inwestycjom w wodór możliwe będzie uzyskanie energetycznej autonomii i budowa połączeń międzysystemowych, które przyczynią się do stworzenia zjednoczonej Europy w zakresie energii i dystrybucji wodoru[1]. Tego typu projekty już teraz planowane są w obszarze Półwyspu Iberyjskiego oraz Francji.
Inicjatywa spotkała się również z dobrym odbiorem przedsiębiorstw w Polsce. Krajowy rynek rozwija się powoli, a na jego przeszkodzie nadal jeszcze stoi brak ujednoliconego prawa wodorowego i odpowiedniego finansowania ze środków publicznych i prywatnych. Ze względu na innowacyjność technologii i ograniczoną liczbę dostawców, a także skomplikowaną sytuację OZE w Polsce, inwestycje w odnawialny wodór wymagają stosunkowo wysokich nakładów inwestycyjnych, co jest niepodważalną barierą dla ich umasowienia.
Tę według zapowiedzi ma minimalizować Europejski Bank Wodorowy, jednak dla pełnej oceny niezbędne jest poznanie szczegółowych założeń dla inicjatywy. Najbliższe miesiące będą kluczowe pod kątem finalizacji stanowiska, a my jako producent technologii produkcji odnawialnego wodoru z ręką na pulsie będziemy śledzić dalsze informacje dotyczące Europejskiego Banku Wodoru.
[1] Za euractiv.com
