Polityka energetyczna Hiszpanii: odejście od węgla i energii jądrowej. Nacisk na gaz. Czy będzie w niej miejsce dla wodoru?

Udostępnij:

Kraj mierzy się z kryzysem energetycznym, który szczególnie silnie dotyka tam rynku paliw. Polityka energetyczna Hiszpanii w perspektywie krótko- i długoterminowej zakłada jednak częściowe uniezależnienie od eksploatacji surowców konwencjonalnych i zwiększenie udziału OZE w końcowym zużyciu energii. Istotną rolę odegra wodór – w tym celu realizowane są kolejne projekty.

Podobnie jak pozostałe państwa członkowskie Unii Europejskiej Hiszpania została zobligowana do opracowania dokumentu strategicznego, który będzie wyznaczał kierunek aktualnej i przyszłej polityki energetycznej kraju. The National Energy and Climate Plan (NECP) dla Hiszpanii został opublikowany w styczniu 2020 r. Przedstawia kluczowe zagadnienia dla hiszpańskiej energetyki w latach 2021-2030 (w perspektywie krótkoterminowej) oraz do roku 2050 z uwzględnieniem perspektywy długoterminowej.

Polityka energetyczna Hiszpanii na lata 2021-2030

Do końca dekady Hiszpania planuje:

  1. zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o 23% w odniesieniu do poziomów
    z 1990 r.,
  2. zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii do co najmniej 74% łącznej produkcji energii elektrycznej,
  3. zwiększyć efektywność energetyczną o 39,5%.

W tym celu przewidywany jest wzrost udziału odnawialnych źródeł energii oraz odnawialnych gazów (wodoru) w sektorze energetyki i ciepłownictwa, wzmocnienie elektryfikacji sektora transportu, modernizacja obecnych obiektów mieszkalnych i handlowych pod kątem zwiększenia efektywności energetycznej, a także transformacja przemysłu, polegająca na stopniowym przechodzeniu na wykorzystanie w nim paliw alternatywnych.

Do 2050 r.

Działania Hiszpanii pozostają związane z unijnym długoterminowym celem osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. W ich ramach 100% koszyka energetycznego oraz 97% całkowitego koszyka energetycznego kraju ma stanowić energia pochodząca z OZE, ze szczególnym uwzględnieniem energii słonecznej i wiatrowej, na co wpływają wyjątkowo korzystne warunki geograficzne. Generuje to wysoką presję poszukiwania możliwości jej skutecznego magazynowania, tak, aby zminimalizować ryzyko niestabilności sieci energetycznej.

Środki nakreślone w strategii do 2050 r. zakładają silną mobilizację inwestycji w zielone technologie, przejście na zrównoważoną mobilność poprzez elektryfikację i wykorzystanie paliw alternatywnych w transporcie, wzmożenie działań w obszarze zrównoważonego rozwoju w sektorach budowlanym oraz rolniczym, a także zmniejszenie bezwzględnego poziomu zużycia energii. Co istotne, strategia energetyczna i klimatyczna podkreśla wykorzystanie wyłącznie odnawialnego wodoru i nie przewiduje żadnych publicznych zobowiązań finansowych na wodór produkowany z wykorzystaniem paliw kopalnych.

Wodór pomoże ograniczyć emisje

Planowane działania wynikają z konieczności redukcji poziomu emisji w krajowej gospodarce. Jeszcze w 2018 r. Hiszpania generowała 334,3 miliony ton ekwiwalentu dwutlenku węgla rocznie. To i tak znaczna poprawa (o 25%) w porównaniu z rokiem 2007, gdy poziom ekwiwalentu rekordowo wyniósł 447,3 Mt. To hiszpański sektor energetyczny jest największym emitentem gazów cieplarnianych, odpowiadając za 76% wszystkich emisji w 2018 r., następnie rolnictwo (12%), procesy przemysłowe (8%) i odpady (4%).

Pomimo już osiągniętych celów w zakresie dekarbonizacji i stałego trendu wzrostowego w obszarze rozwoju odnawialnych źródeł energii, całkowity koszyk energetyczny Hiszpanii pozostaje zdominowany przez paliwa konwencjonalne. Obecny system opiera się na gazie, ropie i do niedawna węglu. Nowy system, z udziałem zmiennego wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych będzie wymagał skutecznych form jej długoterminowego magazynowania, czemu posłużyć ma m.in. wodór.

Ma on niwelować rosnące ryzyko przerw w dostawach prądu, wynikające ze wzrostu użytkowania sprzętów elektronicznych oraz procesu cyfryzacji niemal wszystkich obszarów gospodarczych i codziennego życia. Poza wspomnianym ryzykiem, w transformacji energetycznej Hiszpania dostrzega także wysokie szanse. Przewiduje się, że nowy system będzie bardziej wydajny dzięki integracji sektorów zużycia końcowego z wyższą elektryfikacją, wykorzystaniem ciepła odpadowego oraz pozyskiwanej energii elektrycznej do produkcji odnawialnych gazów, spośród których największe znaczenie jest podkreślane w odniesieniu do wodoru.

Do tego celu Hiszpania planuje dostosować obecną politykę i dotychczas obowiązujące ramy regulacyjne tak, aby mógł być powszechnie wykorzystywany jako paliwo, ale i niezbędny magazyn energii. Według hiszpańskiej strategii wodorowej do końca 2030 r. ma nastąpić instalacja co najmniej 4 GW mocy elektrolizerów do produkcji paliwa, które wykorzystywane będzie w pierwszej kolejności na cele transportu, następnie energetyki i przemysłu (25% zużycia we wszystkich gałęziach przemysłu do 2030 r.).

Polityka energetyczna Hiszpanii w dobie kryzysu

Hiszpania od dłuższego czasu podejmuje znaczące i zdaniem niektórych chybione decyzje w sprawie kierunków transformacji swojego systemu energetycznego. Eksperci sugerują, że rząd powinien podjąć rewizję wcześniej postawionych celów i skupić się na dekarbonizacji systemu w sposób, który nie zagrozi bezpieczeństwu dostaw energii elektrycznej, zwłaszcza w obliczu obecnego kryzysu.

Pierwszym i kluczowym zadaniem dotychczas prowadzonej polityki energetycznej było całkowite odejście od eksploatacji źródeł węglowych. Kolejnym ma być wycofanie z energii jądrowej poprzez stopniowe wygaszanie kolejnych czterech reaktorów na przestrzeni lat 2027-2035, tak, aby moce wytwórcze zostały zmniejszone o ok. 3,2 GWe do 2030 r. oraz do zera w 2035 r. Rząd skupia się za to na wzmocnieniu udziału gazu ziemnego, zwłaszcza w obszarze energetyki. Jak pokazują dane, obecnie elektrociepłownie na gaz ziemny zapewniają ok. 1/3 produkcji energii w Hiszpanii i wg opinii rządowych ekspertów będą miały kluczowe znaczenie w bilansowaniu systemu energetycznego w momencie, gdy udział zmiennych źródeł odnawialnych będzie stopniowo rosnąć. Dla podtrzymania kierunku, w ubiegłym tygodniu Hiszpania odrzuciła skierowaną do państw członkowskich propozycję Komisji Europejskiej w sprawie ograniczenia zużycia gazu ziemnego o 15%, argumentując, iż nie została ona uprzednio skonsultowana z jej rządem.

Obecna sytuacja na europejskim rynku energii i konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w przyszłości powoduje, że eksperci jeszcze silniej niż dotychczas rekomendują ponowną rewizję celów postawionych w 2020 r. Raport IEA zwraca uwagę, iż dla osiągnięcia neutralności węglowej należy wykorzystać istniejącą infrastrukturę jądrową, której poziom w Hiszpanii oceniają na szczególnie wysoki (ponad 90% sprawności). Wycofanie zarówno z węgla, jak i energetyki jądrowej oznaczałoby bowiem, że to elektrownie gazowe miałyby bilansować system w okresie przejściowym transformacji, co obecnie może wiązać się z istotnym ryzykiem niedoboru surowców (głównym importerem gazu do Hiszpanii pozostają Stany Zjednoczone, jednak w bieżącym roku to Rosja po raz pierwszy znalazła się na drugim miejscu wśród dostawców). Dywersyfikacja źródeł energii oraz jeszcze ambitniejsze plany odnoszące się do produkcji i eksploatacji odnawialnego wodoru są więc rekomendowane jako kluczowe, a przez to mogą stymulować dalszy wzrost rynku wodoru i technologii wodorowych w Hiszpanii. Potwierdzają to wielomilionowe inwestycje ogłaszane w ostatnich miesiącach, jak choćby Puertolloano green hydrogen plant – projekt wielkoskalowego hubu wodorowego z przeznaczeniem przemysłowym realizowany przez przedsiębiorstwa Iberdrola i Fertiberia.

Zobacz również

Efektywność energetyczna budynków. Jak dyrektywa EPBD wpłynie na sektor budowlany? 14 wrz 2023

Efektywność energetyczna budynków. Jak dyrektywa EPBD wpłynie na sektor budowlany?

Sektor budowlany jest kluczowy dla osiągnięcia celów UE w zakresie dekarbonizacji i realizacji celów klimatycznych. Bardziej ekologiczne i efektywne energetycznie budynki mają też bezpośrednio poprawić komfort życia obywateli. Ich renowację ma zapewnić dyrektywa EPBD określająca nowe, bardziej rygorystyczne standardy energetyczne dla budynków.

Udostępnij:
Przyjęto dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej. Czy kocioł wodorowy odpowie potrzebie stworzenia bezemisyjnych sieci ciepłowniczych do 2050 roku? 10 sie 2023

Przyjęto dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej. Czy kocioł wodorowy odpowie potrzebie stworzenia bezemisyjnych sieci ciepłowniczych do 2050 roku?

Zakończyły się negocjacje dotyczące nowych przepisów dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Wzmocniony cel to zmniejszenie zużycia energii końcowej w UE o 11,7% do 2030 r. Przepisy skupiają się również na lokalnych planach ogrzewania i chłodzenia oraz stopniowym zaostrzeniu wymagań w celu stworzenia bezemisyjnych sieci ciepłowniczych i chłodniczych do 2050 r.

Udostępnij:

Bądź na bieżąco!

Zapisz się na newsletter: